Akt chrztu Fryderyka Chopina oraz faksymilia aktów urodzenia i ślubu jego rodziców.

O rodzinie ojca i matki Fryderyka Chopina powstały już poważne publikacje, toteż zainteresowani tematem mogą poszukać odpowiedzi choćby w książce Piotra Mysłakowskiego „Rodzina ojca Chopina migracja i awans” wydanej w 2002 r. przez Studio Wydawnicze FAMILIA, bądź „Fryderyk Chopin. Korzenie” Piotra Mysłakowskiego i Andrzeja Sikorskiego wydanej w 2009 r. przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. O samym kompozytorze napisano już tak wiele, że swoją prezentację ograniczymy do zachowanych akt kościelnych.

Mikołaj Chopin – ojciec kompozytora

Metryka chrztu z 16 kwietnia 1771 roku, w przekładzie z francuskiego:

Mikołaj, ślubny syn Franciszka Chopina kołodzieja i Małgorzaty Delfin, małżonków z Marainville, urodził się dnia piętnastego i został ochrzczony dnia szesnastego kwietnia tysiąc siedemset siedemdziesiątego pierwszego roku. Ojcem chrzestnym był Jan Mikołaj Delfin kawaler z Diarville i matką chrzestną Teresa Chopin panna z Xirancourt, która uczyniła własnoręczny znak, ojciec chrzestny podpisał się.

 

Nicolas Delfin, + znak matki chrzestnej, P. Leclerc proboszcz z Diarville

Tekla Justyna Krzyżanowska – matka kompozytora

Metryka chrztu z 14 września 1782 roku w przekładzie z łacińskiego:

Nr 1192. Długie, dnia 14 września (1782). Ja, jak wyżej, ochrzciłem dziecię imionami Tekla Justyna, ślubną córkę szlachetnych Antoniny i Jakuba Krzyżanowskich. Rodzicami chrzestnymi byli w pierwszej parze Jaśnie Wielmożna Justyna z Dąmbskich Hrabina z Góry Skarbkowa z Izbicy i Wielmożny Pan Mateusz Kornkowski z Sarnowa, w drugiej parze Wielmożna Pani Marcjanna Zaleska panna ze Skarbanowa oraz Jaśnie Wielmożny Pan Eugeniusz Hrabia z Góry Skarbek kawaler z Izbicy.

Brak daty urodzenia wskazuje na to, że chrzest odbył się w dniu urodzin, co było ówcześnie powszechną praktyką.

Akt ślubu rodziców Fryderyka Chopina

Nro 2, Junius 1806, die 28

Ego Ignatius Maryański Vicarius Ecclesiae praemissis tribus Bannis Diebus Dominicis populo ad Divina Congregato nulloque decreto Canonico Impedimento Matrimonium inter Dominum Nicolaum Chopin, Guvernerem in Żelazowa Wola, Iuvenem et Vir-ginem Justinam Krzyżanowska legitime Contractum in facie Ecclesiae Benedixi ac Confirmavi praesentibus Dno [domino] Francisco Grębecki et Dno [domino] Carolo Henke.

Nr 2, czerwiec 1806, dnia 28

Ja, Ignacy Maryański, wikary Kościoła, po wygłoszeniu trzech zapowiedzi w dni niedzielne wobec ludu zgromadzonego na służbę Bożą i nie znalezieniu żadnej przeszkody kanonicznej małżeństwo pomiędzy panem Mikołajem Chopinem, guwernerem w Żelazowej Woli, kawalerem i panną Justyną Krzyżanowską, prawnie zawarte w obliczu Kościoła, pobłogosławiłem i zatwierdziłem w obecności pana Franciszka Grębeckiego i pana Karola Henke.

 

W rubryce: wiek, podano: Mikołaj Chopin – lat 37, Justyna Krzyżanowska – lat 24

Akt Chrztu Fryderyka Chopina

Nro 2. Aprili 23, 1810

Ego qui supra suplevi caeremonias super infantem baptisatum ex aqua bini nominis Fridericum Franciscum natum die 22 Februarii Magnificorum Nicolai Choppen Gali et Justinae de Krzyżanowska Legitimorum Coniugum; Patrini Magnificus Franciscus Grembecki de Villa Ciepliny cum Magnifica Domina Anna Skarbkówna Comtessa de Żelazowa Wola.

Nr 2. 23 kwietnia 1810

Ja, jak wyżej [Józef Morawski, wikary brochowski], dopełniłem obrzędów nad niemowlęciem ochrzczonym z wody, dwojga imion Fryderykiem Franciszkiem, urodzonym dnia 22 lutego z Wielmożnych Mikołaja Choppen, Francuza, i Justyny z Krzyżanowskich, ślubnych małżonków. Rodzice chrzestni – Wielmożny Franciszek Grembecki ze wsi Ciepliny z Wielmożną panią Anną Skarbkówną, hrabianką z Żelazowej Woli.

34. Roku tysiąc osiemsetnego dziesiątego, dnia dwudziestego trzeciego miesiąca kwietnia, o godzinie trzeciej po południu. Przed nami, proboszczem brochowskim sprawującym obowiązki urzędnika stanu cywilnego gminy parafii brochowskiej powiatu sochaczewskiego w departamencie warszawskim, stawili się Mikołaj Chopyn, ojciec, lat mający czterdzieści, w wsi Żelazowej Woli zamieszkały, i okazał nam dziecię płci męskiej, które urodziło się w domu jego w dniu dwudziestego drugiego miesiąca lutego o godzinie szóstej wieczorem roku bieżącego, oświadczając, iż jest spłodzone z niego i Justyny z Krzyżanowskich, liczącej lat dwadzieścia osiem, jego małżonki, i że życzeniem jego jest nadać mu dwa imiona, Fryderyk Franciszek. Po uczynieniu powyższego oświadczenia i okazaniu nam dziecięcia, w przytomności Józefa Wyrzykowskiego, ekonoma liczącego lat trzydzieści óśm, tudzież Fryderyka Geszta, który rok czterdziesty skończył, obydwóch w wsi Żelazowej Woli zamieszkałych. Ojciec i obadwa świadkowie po przeczytaniu niniejszego aktu urodzenia stawającym wyznali, iż pisać umieją. My akt niniejszy podpisaliśmy. Ksiądz Jan Duchnowski, proboszcz brochowski sprawujący obowiązki urzędnika stanu cywilnego; Mikołaj Chopin, ojciec.

Zgodnie z obowiązującym w Księstwie Warszawskim prawem, zwanym Kodeksem Napoleońskim, wprowadzono Urzędy Stanu Cywilnego i obowiązek cywilnej rejestracji urodzeń, małżeństw i zgonów.

Stąd w aktach parafii brochowskiej znajdują się w dwóch oddzielnych księgach zapisy dotyczące Fryderyka Chopina. W Księdze Urodzonych – sporządzona przez proboszcza ks. Jana Duchnowskiego, pełniącego także obowiązki Urzędnika Stanu Cywilnego – metryka urodzenia, spisana po polsku w obecności świadków odczytana i podpisana przez Mikołaja Chopina i ks. Duchnowskiego.

W Księdze Ochrzczonych – metryka chrztu, spisana po łacinie po dopełnieniu obrządku chrztu św. przez ks. Józefa Morawskiego wikariusza parafii. Obie metryki zostały spisane w drugim dniu Świąt Wielkanocnych przypadającym w 1810 roku 23 kwietnia.

W Księdze Zaślubionych w brochowskiej parafii zachował się także akt ślubu siostry Fryderyka, Ludwiki Chopin.

FRYDERYK CHOPIN (1810-1849)

Fryderyk Chopin to wybitny polski kompozytor i pianista. Uznawany jest za jednego z najlepszych pianistów epoki romantyzmu. Jego talent odkryto, gdy miał zaledwie kilka lat - wzmianki o genialnym dziecku szybko zachwyciły warszawską arystokrację. Twórca, nazywany poetą fortepianu, wychował się w Polsce, ale większość swojego życia spędził w Paryżu. Tam też zmarł na gruźlicę.

Dzieciństwo

Fryderyk Franciszek Chopin był synem Francuza, Mikołaja (Nicolasa) Chopina, oraz Polki, Tekli Justyny z Krzyżanowskich. Za datę jego urodzin przyjmuje się 1 marca 1810 r., jednak w metryce chrztu widnieje 22 lutego. Mimo tej rozbieżności uznawana jest data, którą celebrował sam kompozytor i jego rodzina, czyli pierwszy dzień marca.

Mikołaj Chopin przyjechał do Polski w wieku 16 lat, rozmiłowany w Polsce i w polskości (nigdy nie opuścił ojczyzny). Zajmował się prowadzeniem pensjonatu dla synów ziemiańskich spoza Warszawy oraz kształceniem młodzieży szlacheckiej - jedną z jego podopiecznych była Maria Łączyńska, znana później jako Maria Walewska. Fryderyk był drugim dzieckiem Tekli i Mikołaja. Miał trzy siostry: starszą Ludwikę i dwie młodsze: Izabelę i Emilię. Kilka miesięcy po urodzeniu Fryderyka jego rodzice przenieśli się z dworku w Żelazowej Woli do prawego skrzydła Pałacu Saskiego w Warszawie.

Dom państwa Chopinów rozbrzmiewał muzyką i był prowadzony zgodnie z najznakomitszymi wzorcami polskiej arystokracji. Ojciec grał na flecie i skrzypcach, matka śpiewała i grała na fortepianie, również Ludwika uczyła się gry na tym instrumencie. Fryderyk od najmłodszych lat obcował z muzyką. Matka zaczęła uczyć go gry na fortepianie, gdy miał 4-5 lat. Regularne kształcenie muzyczne rozpoczął w wieku 6 lat pod okiem czeskiego skrzypka i nauczyciela, Wojciecha Żywnego, u którego kształcił się do 1822 r. W tym samym roku, gdy uczeń przerósł mistrza, nauczycielem Chopina, a bardziej doradcą, został najprawdopodobniej Wilhelm Wacław Würfel, znakomitej klasy pianista i profesor konserwatorium.

Talent chłopca szybko został odkryty - w gazetach pojawiły się wzmianki o genialnym dziecku. Mały Fryderyk zaczął tworzyć swoje pierwsze kompozycje, mazurki i polonezy, które skrupulatnie spisywał za niego ojciec. "Polonez g-moll" został wydany, gdy Chopin miał zaledwie 7 lat - od tej pory zaczął również występować w warszawskich domach szlachty i arystokracji. Grywał m.in. w Pałacu Radziwiłłowskim, w Belwederze u Wielkiego Księcia Konstantego, a także u Sapiehów i Potockich. W 1818 r. podarował dwa swoje polonezy matce cara i króla polskiego, Marii Fiordorownie, która przebywała w Warszawie z wizytą.

Młodość Chopina

W latach 1823-26 nastoletni Fryderyk uczył się w Liceum Warszawskim. W tym czasie regularnie spędzał wakacje w majątkach rodzinnych swoich kolegów, gdzie miał styczność z muzyką wiejską. Z zapałem notował teksty piosenek, interesował się folklorem i uczestniczył w różnego rodzaju obrzędach. Te fascynacje znalazły odwzorowanie w jego późniejszych kompozycjach, szczególnie w mazurkach.

Od 1826 do 1829 r. Fryderyk Chopin kształcił się na wydziale "teorii muzyki, jenerałbasu i kompozycji" warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki, która stanowiła część Konserwatorium, a równocześnie była powiązana z Uniwersytetem Warszawskim. Katedrę wydziału objął wówczas Józef Elsner. W czasie studiów Chopin zdobył warsztat, nauczył się dyscypliny oraz odpowiedzialności za sens i precyzję w konstruowaniu kompozycji. Wtedy też powstały jego szeroko rozbudowane dzieła: Sonata c-moll, Rondo à la Krakowiak, Fantazja op. 13 na tematy polskie oraz Trio g-moll.

Wyjazd do Francji

W wieku 20 lat Fryderyk Chopin opuścił Polskę, do której nigdy już nie powrócił, choć nie rozstawał się z myślą o ukochanej ojczyźnie. Zamieszkał w Paryżu, gdzie zdobył sławę jako wirtuoz i improwizator. Grał też często poza granicami Francji.

Z czasem, ze względu na pogarszający się stan zdrowia, coraz rzadziej koncertował, częściej komponował i uczył. Utrzymywał znajomości z najwybitniejszymi osobistościami epoki, takimi jak kompozytorzy: Hector Berlioz, Franciszek Liszt, pisarz Honoré de Balzac i malarz Eugène Delacroix. Przyjaźnił się również z elitą polskiej emigracji: Adamem Mickiewiczem, Julianem Ursynem Niemcewiczem i Cyprianem Norwidem.

W 1849 r. zmarł w Paryżu na gruźlicę. Pochowano go na cmentarzu Père-Lachaise. Do Warszawy wróciło serce Fryderyka Chopina, które spoczęło w kościele Św. Krzyża.