Występowanie gołoborzy
W Polsce gołoborza występują również poza Górami Świętokrzyskimi. Powstawały one w Bieszczadach, Tatrach, Beskidach i Sudetach w okresie występowania na terenie dzisiejszej Polski zimnego klimatu przedpola lodowca (peryglacjalnego) od ok. 74 000 do 8 500 lat temu. Gołoborza położone poniżej górnej granicy lasu powoli zmniejszają swoją powierzchnie poddając się naturalnej sukcesji. Współcześnie proces powstawania form geomorfologicznych podobnych do gołoborzy możemy podziwiać w najwyższych partiach Tatr, Beskidów i Sudetów. Rozległe pola kamieni na stokach zwane piarżyskami lub blokowiskami skalnymi, powstają obecnie na skutek podobnych procesów jakie kiedyś kształtowały łysogórskie gołoborza.
Występowanie gołoborzy i piargów uzależnione jest od kilku czynników jakie obecnie występują, bądź w przeszłości występowały na danym obszarze. Najważniejszymi z nich są:
• klimat – w tym wahania temperatury w pobliżu 0C, co powoduje rozsadzanie skał przez wodę, która zamarzając zwiększa swoją objętość i powoduje powiększanie szczelin, a w konsekwencji prowadzi do rozpadania się fragmentów skał;
• występowanie na powierzchni twardych i spękanych skał, co pozwala na przenikanie wody w ich struktury;
• topografia terenu – jego nachylenie umożliwiające grawitacyjne staczanie się oderwanych bloków skalnych;
• czas – powstanie tak rozległych blokowisk skalnych wymaga odziaływania powyższych czynników przez setki, a nawet tysiące lat
W różnych częściach kraju obszary pokryte rumoszem skalnym (gołoborza i piargi) mają odmienne, często nadawane przez okoliczną ludność nazwy. W Karpatach mówi się
o gorganach, grehotach, w Sudetach o maliniakach, a w gwarze podhalańskiej o wantulach.